Ahmet Ümit, Türkiye’nin son yirmi yılda yaşadığı kanlı bir dönemi, Hititler döneminde Patasana Kitabı İncelemesi çatışmalarla anlatır.
Yazar, bir röportajında romanı için seçtiği konuyu ve karakterleri şöyle anlatıyor: “Kazı yapacak kişilerimi seçerken, baştan beri ortaya koyduğum içeriğe uygun tipler seçtim. Yani B. Yüzbaşı Eşref, Kürt gerilla lideri Cemşid, Vietnam gazisi Timothy, korucu Gündüz ya da Esra, Elif gibi şiddete tanık olan ve müdahale eden kişiler ama sanmayın ki bu insanlara sınır koyuyorum.
Patasana Kitabı İncelemesi
Bahsedeceğim konu onları yaşayan, olaylara müdahale eden, hatta bazen yazarı önemseyen güçlü, çelişkili karakterler olarak tanımlamaya çalıştım. Önemliydi çünkü neredeyse hepsi bir arkeolojik kazı sırasında bir araya gelmişti. Bir yandan hayatın günlük ve basit ihtiyaçlarını tartışırken bir yandan da futbol maçına gitmek, Fırat nehrinde yüzmek, resim çizmek gibi günlük ve basit ihtiyaçları tartıştılar. Bir karakteri tanımlayabilmenin -yaratabilmenin- olasılıklarının, hayattaki kriz ya da trajedi anlarından çok, dünyevi olanın sıradan, sıkıcı davranışlarında yattığını söylemeliyim. Hiç şüphesiz, kahramanınızın psikolojik profilini en iyi, günlük yaşam ve kriz anlarındaki davranış birlikteliğinde ortaya çıkarabilirsiniz. Ama gündelik hayatı anlatabilmek çok zor ve çok önemli. Kriz anlarındaki karmaşayı, coşkuyu, heyecanı anlatmak için belki de basit hayatı anlatmak gerekiyor.
Patasana Nedir?
“Ben zalimler çağında yaşayan bir alçaktım.” Patasana tabletleri başlar. Kitaba adını veren Patasana, Hititler döneminde yaşamış bir saray hükümdarıdır.
Kitap, bir grup arkeoloğun kazı için Antep’e gelişini ve etraflarında gelişen gizemli cinayetleri konu alıyor.
Panolarda Patasana adlı Hitit saray reisi, tarihsel olayların yanı sıra çocukluğundan beri yaşadığı ana olayları, aşkları ve kinleri içtenlikle anlatıyor. Levhaları gizlice yazmasının sebebi, saray kâtiplerinin kralın bilgisi olmadan yazı yazamayacakları ve bunun devleti küçük düşürebileceği idi.
Arkeologların hikayesinin anlatıldığı bölümün baş kahramanı Esra. Kazıdan sorumlu olan Esra isimli arkeolog, olayları anlatan ve yorumlayan, bazen de okuyucuya yol gösteren bir karakterdir. Panoların olduğu bölümlerin baş kahramanı Patasana’dır. Sanki bir günlük tutar gibi yazdığı tabletlerde, kendisini bulan arkeologlar için önemsiz gibi görünen ama çok değerli olan olayları anlatıyordu. Onu tabletleri yazmaya iten suçluluk duygusudur. Kendini kötü sıfatlarla derecelendirdiği levhaları yazmaktaki maksat, kötülüğe, ölüme, insanlar arasındaki savaşlara son vermektir.
Ezra liderliğindeki Bernd, Timothy, Teoman, Murat, Kemal ve Elif’ten oluşan yedi kişilik bir kazı ekibi, Patasana Tabletlerini bulmak için Antep’te kazı yapmaya başlar. Bu tabletler dünyanın en eski yazılı kaynaklarıdır ve katip Patasana’nın yaşam öyküsünü anlatır. Ancak tabletlerin bulunduğu yer, köylülerin mezar olduğuna inandıkları Kara Kabir’den sadece yirmi metre uzakta ve köylüler bundan pek memnun değiller. Hatta köyün ileri gelenlerinden Hacı Settar’ın caminin minaresinden aşağı atılarak öldürülmesini Kara Kabir’in müdahalesine bağlarlar. Kazı ekibinin başı Esra bu olaydan dolayı çok endişeli ve üzgündür. Yüzbaşı Ashraf, katili bulmalarına yardım eder. Bu olaylar sırasında Ezra ve Eşref duygusal olarak yakınlaştı.
Kazı çevresinde gelişen ikinci cinayet, korucu ve aşiretlerin en önde gelenlerinden Cemşit Ağa’nın başının kesilerek kucağına oturtulmasıdır. Bu olay karşısında şaşıran kazı ekibi, köylülerin cinayeti yine Kara Kabir’in lanetine bağlayacağından korkarak katili aramaya başladı.
Bir akşam yemekten sonra köşkte çay içerken kazın fotoğrafçısı akrep Elif’in ayağını sokar. Bunun üzerine Elif’in aynı zamanda arkeolog olan sevgilileri Kemal ve Esra onu hastaneye götürür. Aldıkları hastane, başhekimi Timothy’nin yakın arkadaşı David olan Amerikan Hastanesi’dir.
Ama Patasana’nın tabletlerinin uluslararası duyurulacağı basın toplantısına çok az bir süre kaldığından bu cinayetin üzerinde fazla durmazlar. Basın toplantısının sonunda sabah tanıyan masraflar. Niyetleri Antep’e gitmektir. Ama Kemal ortada yok. Tanıyarak dışarı çıkmış ve dönmemiştir. Kemal’in Elif’le aralarının iyi olmadığı için biraz uzaklaşmak için gittiklerini tahmin ederler. Tam yola çıkacakları sırada Yüzbaşı Eşref çıkıyor. Yüzü aşık ve hüzünlüdür. Kemal’in ölünceye kadar haber verir. Bütün kazı ekibi bu haber karşısında yıkılır. Ama en çok etkileyen Esra ve Elif olmuştur. Esra’nın üzüntülerinden çevreleri yüklenmeye başlar. Bernd’i suçlar çünkü bir gün. Her ne olursa olsun basın toplantısına giderler. Basın toplantısında yapılan konuşmalar sırasında katil açığa çıkarır ve hikayeyi son bulur.
Patasana Kitabı Alıntıları
Eşitlik herkese aynı davranmak değil, herkese aynı özeni göstermektir.
Umarım bal gibi tatlı, Fırat gibi uzun bir ömrün olur.
Hiç unutmamak üzere belleğime kazıdım.
“Her şeyi bilen insan hiçbir şeyi derinlemesine öğrenemez.”
Aşk ulaşamayacağın birini abartarak, onun kafandaki ideal kişi olduğunu sanarak tutkuyla bağlanmaktır. Aradaki engeller ne kadar artarsa bu yanılsama o kadar tutkulu olacaktır…
Yüreğimin yap dediğini, aklım yapma der…
Yüreğimin yap dediğini, aklım yapma der…
İnsanoğlu bencil yaratıkların en zekisidir.
Büyükbabama, “Fırat nedir? ” diye sorduğunuzda, ‘Gündüzleri sevgilinin gözlerine yansıyan ışıktır’ derdi, ‘Geceleriyse sevgilinin çözülmüş siyah saçları.’
