Murat Yalçın, Pera Mera’dan yedi yıl sonra yayımladığı, yirmi bir hikayeden oluşan hacimli kitabını geçmişle gelecek ortasında bir yerde konumlandırmış. Kapakta, seramik-resim sanatkarı, Tufan Baltalar’ın “İsimsiz” isimli yapıtı kullanılmış, yeşil yapraklar içinde figür görüyoruz, kitabı okudukça görsel, belleğimizde daha da derinleşiyor. Düş, konut, mevt, vakit, tabiat izlekleri hâkim.
“Maddenin dalga ya da parçacık doğasıyla radyasyon ortasındaki ayrım çizgisi “Şimdi” ânıdır. Bu an, vakit içinde istikrarlı bir halde ilerledikçe dalgalı bir geleceği parçacıklı bir geçmişe dönüştürür.”**
Dalgalı bir gelecek, parçacıklı geçmiş, artık, an… Akıp giden günleri, geleceği, hafızayı anımsatan epigrafla hikayelere ait birinci fikirlerimiz oluşuyor. Murat Yalçın, bu sıkıntı cümleyle, kurduğum dünyaya dikkatli adım atın, der üzere.
Kitap, Nare hikayesiyle açılıyor. Nare, apartman, yıkılmış, artıklarına hurdacıların, hırsızların üşüştüğü, talan edilen, moloza dönen bir yapı. Değişen kent, yerin yok oluşu, geçmiş günler, sokaktaki hayatlar mevzu edilmiş. Birinci sakinleri, Doktor Mösyö Jac. Onun, müzayede ile satışa çıkan müzeyyen ve nadide eşyaları, incelikli gazete sütunu kurguya zarafet katmış. Nare, yordam yol vaktin tozuna karışıyor. “Şimdi tüm hoş hislerimin üstüne kara kışların karı yağıyor.”
Estetiğin yitirilişini anlatan Nare, uygun düşünülmüş bir cümle ile -Murat Yalçın, Cümle Olayı öyküsünde,“Yazanlar bilir, her kitap bir cümleye bakar.” der,- bitiyor.
“Yıkılmasa saçma sapan varlıklar olurdu ayakta kalanlar, ağlama. Körler ortasında sen de gözünü yum.”
Dalga Boyu’nda, İstanbul’u, nesneleri, anları, varlıklı söz hazinesiyle anlatan muharrir, geçmişle geleceğin ortasında duruyor. Anıya, günceye dönüşmeden entelektüel birikimini kullanarak örüyor hikayelerini. Şairler, muharrirler, alıntılar, mısralar, müzikler… Natalya’da, Kafkas müziği Elbruz’u görüyoruz.“Gün gelir hesap sorar Sitare’yle Natalya.”
Sütun-sütre, heder-keder, salak-sepet, ferah-fahur, dalgın-algın… Sesler, çağrışımlar, tekrarlar. Kullanılmayan, veya az kullanılan sözler: Tennure, leçek, elgin, kaşkaval, supla, piyata, torso, işret, marsık, gencelmek, kaleydeskop…
Yazar, çiçek dürbününden bakmayı seviyor, okuyucuyu da pürdikkat bu renkli dünyaya davet ediyor. İroni, hiciv, kara mizah sinmiş hikayelere.
“Odun kokusu süt kokusuna, süt kokusu gül kokusuna, gül kokusu az evvel çoban ıslıklarıyla geçen davar sürüsünün bıraktığı dışkı kokularına karışır, hepsi birden komşu taş duvarların yüzünde, sundurmalı çatının altında, oradan oraya uçuşan serçelerin cıvıltısıyla yeni çizilmiş sabah olurdu.” Beyaz Bir Yazdı, hikayesinde, birden karşınıza Rakım Çalapala çıkıyor. Ders kitabı açılıyor, silgiler kokuyor, sobalı, kaloriferli sınıflarda kara tahtalar ışıyor, kokular, askılık, rengârenk gocuklar…“Ne şirin bir annesin sen,/ Ne tatlıdır senin sesin./ Canım mısın, bilmem nesin?/ Benim hoş anneciğim.”
Bir Güz İkindisi İETT Otobüsünde Bir Yolcu, öyküsünde anlatım, daha az tercih ettiği sen lisanı. Çünkü hikayelerin birçok ben lisanı. Çantasında, Bir Kış Gecesi Eğer Bir Yolcu*** kitabı olan üniversite öğrencisi kuyrukta bekler. Görevliler daima sonludur. Otobüs gelir, biner, hiç bitmeyecek kitabı okumaya başlar, haberi yoktur. Gerisini dönüp geride kalanlara bakar, güç metni okumaya çalışır.
Öyküyü, yazıyı, biçimi, yapıyı, yanlışsız kurguyu, lisanı, üslubu, hikayenin ruhuna uygun atmosferi arıyor muharrir, yalın finaller düşlüyor. Daha düzgünü olur mu? Eksiksiz biçim var mı? Vaktin akışına alışmak mümkün mü? Cümle Olayı’nda dediği üzere, “Ne gelir elden cümle kurmaktan öteki.”
O hoş günler bitti elbet, o düzgün beşerler, o hoş atlara, halılara binip gitti, kentler değişti, değişiyor, sokaklar, yollar… Eski plajlar, parklar, okullar otopark oldu. Dalga Uzunluğu, zamanla oynayarak bilinçaltını hikayeye dönüştürüyor. İzlerle, sinyallerle diğer anlardasınız.
“Lise ikide okurken eylüldeki bütünleme imtihanlarını geçemeyip beklemeye kaldın ya, kardan adamın göğsünde açılmış kurşun deliğinden akan kan hiç durmadı o kış.”
Ritmik bir lisanı var Dalga Boyu’nun, yükselen alçalan frekanslarla şiirsel yapıya ulaşıyor. Murat Yalçın, bir söyleşide, Sait Faik’in yeni basımlarını hazırladığını söylemişti. Ustasının, hayatına, çizdiği rotaya, dehlizlere dalıyor. Enginarcı öyküsü şöyle başlar.
Öyle Bir Hikâye’deki Hidayet özbeöz amcam olur. Hani, yağmurlu bir gece, Atikali’nin bekçi düdükleriyle inleyen ıssız sokağında bir konuttan mecnun üzere fırlayıp dostumu öldürdüm abi, sakla beni diyen pire Hidayet…
Vefat izleği güçlü. Kara İpler’de, Herr Mestan (Hidro) ile Taşlıcalı’nın dünyasında bu âlemi görmek mümkün.
Çeşmeleri kör eden, eşmelere zehir atan azgınlarla savaştım. Örselendim sularda, güzelleştim sularda. Gecelerin ıslak kömür karası damlaya damlaya denizlerimi kararttı da oluruna bırakmadım. Nazım, niyazım, kurbanım daima sulara, ulu katlarına. Her suyun türlü huyu vardır, kimi ateş gördü mü köpürüp cazırdayarak taşar kimi kaynar kaynar fokurdamaz, buhar buhar azalır…
Mevte alışmayı, gözünü yummadan yaşamayı sıkıntı etmiş müellif, tahminen de sanatla ilgilenen herkesin önceliği bu olmalı.
Yazmak, yaşamak ve vakit ortasında nasıl bir bağ kuruyoruz?
* Edip Cansever- Tragedyalar
** Lawrence Bagg
*** İtalo Calvino
Bir önceki yazımız olan Bugünlerde En Çok Okunan Kitaplar başlıklı makalemizde dunyada en cok okunan kitaplar, dünyanın en çok okunan kitabı ve en çok okunan dini kitaplar pdf hakkında bilgiler verilmektedir.
